Zdjęcie pantomograficzne, nazywane inaczej zdjęciem panoramicznym, w diagnostyce stomatologicznej stanowi podstawowe badanie RTG.
Badanie to pozwala na uwidocznienie wszystkich zębów jednocześnie uwzględniając przy tym zęby niewyrznięte i zatrzymane a także otaczające je tkanki – tkankę kostną wyrostków zębodołowych, zatoki szczękowe, wyrostki zębodołowe żuchwy czy stawy skroniowo-żuchwowe.
Ze względu na kompleksowe obrazowanie, zdjęcie panoramiczne jest niezwykle cennym badaniem przesiewowym, wykorzystywanym jako nieocenione narzędzie podczas planowania leczenia stomatologicznego umożliwiając natychmiastową diagnozę.
Badanie to wykorzystuje się m. in.:
- W chirurgii – przed planowanym usunięciem zęba w celu zobrazowania kształtu jego korzeni, położenia zęba w stosunku do sąsiednich struktur anatomicznych, dzięki czemu możliwa jest ocena stopnia trudności zabiegu
- W protetyce – do oceny, które zęby należy usunąć a które wyleczyć, aby mogły spełniać funkcję filarów dla mostów, koron i protez. Pomaga zaplanować pracę i dobrać odpowiedni rodzaj uzupełnień protetycznych
- W periodontologii – bardzo pomocne w wykryciu i ocenie chorób przyzębia np. paradontozie. Zdjęcie pantomograficzne informuje, w jakim tempie postępuje zanik kości oraz czy możliwe jest jego zahamowanie
- W ortodoncji – do określenia wad zgryzu oraz do oceny wyników leczenia ortodontycznego
- W stomatologii zachowawczej – pantomogram pomaga wykryć ubytki próchnicowe na powierzchniach niewidocznych podczas rutynowego badania, zwłaszcza w obrębie korzeni, uszkodzenia wypełnień, wypełnień jatrogennych, a także zębów nieprawidłowo przeleczonych kanałowo
- W stomatologii dziecięcej – zdjęcie panoramiczne pozwala na odpowiednio wczesne zdiagnozowanie wad rozwojowych zębów oraz na ocenę stopnia ich rozwoju, również pomocne w ocenie przebiegu wymiany zębów mlecznych na stałe
- W diagnostyce stomatologicznej – do zlokalizowania zmian zapalnych w obrębie jamy ustnej czyli ogniska zapalnego, do wykrywania chorób, które często rozwijają się bezobjawowo, takich jak nowotwory i torbiele
- W implantologii – pomocne we wstępnej ocenie ilości kości i miejsca do wszczepienia implantu
Trzeba zaznaczyć, że dawka promieniowania, jaką poddawany jest pacjent podczas wykonywania zdjęcia panoramicznego jest porównywalna z dawką generowaną przy pojedynczym zdjęciu zęba. W przypadku planowania leczenia kilku zębów wykonanie pantomogramu jest zatem o wiele bezpieczniejsze, niż wykonanie zdjęć poszczególnych zębów.
Obraz rejestrowany jest przy pomocy czujnika elektronicznego, który wraz z lampą RTG krążą wokół unieruchomionej głowy pacjenta. Zdjęcie pantomograficzne wykonywane jest bez ingerencji w jamę ustną pacjenta, jest nieuciążliwe i może być wykonane nawet u pacjenta niezdolnego do otwarcia ust.
Wynik badania otrzymujemy po kilku sekundach na ekranie monitora, następnie nagrywamy obraz na płytę CD z oprogramowaniem Romexis umożliwiającym obróbkę cyfrową zdjęcia oraz drukujemy na folii.